Astigmat

Astigmatizma nedir?

Astigmatizma gözün kırma refraksyon kusurlarından bir tanesidir. Miyopi ve hipermetropiye göre daha az görülmekle birlikte hem uzağı hem yakını ciddi anlamda bulanıklaştırdığı için hastalarda önemli bir sorun teşkil etmektedir. Astigmatizma doğuştandır bir sorundur.

Astigmatizma belirtileri nelerdir?

İlk belirtileri ilkokul çağında çocuklar okula gittiklerinde fark ederler. Tahtaya baktıklarında uzağı net göremezler veya yakın kitap okurken zorlanırlar, baş ağrıları olabilir. Bundan önce tespit etmek için çocuğun rutin göz muayenesine götürülmesi gereklidir.  Astigmatizmanın tipik belirtileri şunlardır: Yakın ve uzak mesafelerde bulanık ya da bozuk görme, baş ağrısı, uzun süre okunmasını gerektiren durumlarda ortaya çıkan göz yorgunluğu, ciddi vakalarda çift görme, gece sürüşünde zorluk, gözlerde kayma.

Astigmatizma neden olur?

Gözün kornea veya lens tabakasındaki eğimden kaynaklanır. En sıklıkla gözün en dışındaki kornea tabakasının ki bu tabaka bir kubbe gibidir eliptik olması nedeniyle astigmatizma oluşur. Farklı akslarda farklı göz sorunları geliştirir. Erken yaşta gözlükle tedavi edilirse çocukların veya gençlerin gözlüğe adaptasyonu kolay olur ama geç yaşta özellikle genç erişkinken ya da ileri yaşta ilk kez takılan gözlükler nedeniyle ilk başta zorlanabilirler. Astigmatlı gözlüklerin odaklanma işlemlerinin daha dikkatli yapılması gerekir.

Astigmatizma nasıl teşhis edilir?

Astigmatizma rutin göz muayenesinde, otorefraktör, retonoskopi gibi yöntemlerle teşhis edilmektedir.  İlerleyen astigmatın tespitinde de kornea topografileri ölçümü önemlidir. Erken dönemde teşhis, tedavi için çok önemlidir. Gözlerin ışığa odaklanması muayenelerde ölçülür. Görme keskinliği testi yapılır. Bu testte kişinin belirli mesafeden karşısındaki harfleri okunması beklenir. Sonrasında kornea eğriliği keratometri cihazıyla incelenir. Bu ölçümle gözün kontakt lense uygun olup olmadığı da belirlenir. Bunun yanında foropter cihazıyla gözün önüne bir dizi lens yerleştirilir. Bu sayede gözün ışığa odaklanışı ölçülür.

Astigmatizma tedavisi nasıl olur?

Okul çağından önce astigmatizma tek taraflı ve yüksek numaralıysa veya iki taraflı ve yine yüksek numaralıysa gözlükle tedavi edilmelidir. 12-13 yaşına kadar iyi bir tedavi sağlanmadığında bu çocuklarda göz tembelliği gelişebilir. Bu durum çocuğun okul başarısını da etkileyebilir. Sıklıkla doğuştan olan astigmatizma beraberinde gelişen başka bir hastalık yoksa veya gözü alerji kirpik iltihabı nedeniyle gözünü ovuşturmuyorsa ilerlemez. Astigmatizma genellikle bir takım kornea rahatsızlığı olanlarda ve sık gözünü ovuşturanlarda ilerleme gösterebilir. Özellikle çocukluk çağından sonra 18 yaşına kadar herhangi bir cerrahi müdahale yapılmaz. 18 yaş sonrasında göz hekimi uygun görürse cerrahi müdahale yapılabilir. Astigmatı olanlarda kontakt lens de kullanılabilir. 2 numaraya kadar astigmatı olanlar yumuşak torik lensler, daha yüksek numarada astigmatı olanlar da sert gaz geçişli lenslerden fayda görebilirler. Astigmatlı yumuşak kontakt lenslerin performansı miyop ve hipermetrop lensler kadar iyi değildi,  bunun da kornea yapısıyla ilgisi vardır. Miyop ve hipermetroplarda normal gözde olduğu gibi kornea kubbe gibidir ama astigmatlarda eğimli olduğu için göz açıp kapama göz hareketleriyle dalgalanma gösterebilir. Cerrahi tedavilerde üç, üç buçuk bazen 6 numaraya kadar olan astigmatlar lazer tedavisinden fayda görebilirler. Kornea tabakaları ve yüzey haritaları bu hastaların eğer düzgünse, astigmat numaralarında bir yıl içinde ilerleme yoksa. 2 numaranın üzerindeki astigmatın tedavisinde excimer laser uygulanabilir. Bu tür hastalara göz içi lens cerrahisi uygulanır. Bu aslında bir lens iplantasyonu gibi tarif edilebilir.  Ama 2-2,5 numara üzerindeki astigmatı olanlar kişilerin korneaları inceyse Fakik göz içi lens cerrahisi ile gözlükten kurtulabilirler. Fakik göz içi lens cerrahisini 18 yaşından başlayarak, 40-45 yaşına kadar olan hastalarda uygulanır. İşlemde yerleştirilen lens gözün içindeyken gözün merkezinde kalmaktadır; katarakt gibi çıkarılmamaktadır. Buradaki amaç yakını odaklamada kişinin kendi şeffaf merceğinden yararlanmaktır. Gözünde hiçbir problemi olmayanlarda bile gözün lensi yakına bile 40-45 yaş civarında odaklarken sorun yaşar ve yakın gözlüğü ihtiyacı doğar. Bu durumda tek başına Fakik göz içi lensi işe yaramaz. Bu nedenle 40-45 yaş ve üstü kişilerde göz içi merceği çıkartılarak gözün kendi lensi değiştirilerek cerrahi yapmak gerekir. 45 yaş üstü hastalarda Trifokal Torik yani hem uzağı hem yakını odaklayan hem de astigmatı düzelten göz içi lens cerrahisi uygulanır. Eğer kişinin yaşı 45’i geçtiyse, katarakt gelişimi sürecindeyse katarakt ameliyatı ile yüksek astigmattan bu lenslerle kurtulmak mümkündür. Göz içi mercek gözün içine düzgünce yerleştirildiği sürece gözde 0.50-075 derece gibi bir numara kalabilir ama bu hastalar için kabul edilebilir bir durumdur.